معرفی مقالات

روابط ایران و فرانسه که از دورة صفویه شروع شده بود به مدت کوتاهی در دورة سلطنت فتحعلی شاه به بالاترین سطح خود رسید، سپس در دورة صدراعظمی حاج میرزا آقاسی رونقی دوباره یافت، با قدرت گیری آلمان، فرانسه که به دنبال متحدان نیرومندی در برابر این کشور می¬گشت ضمن کنار گذاشتن اختلاف خود با انگلستان، روسیه ، خود را با سیاستهای دو قدرت بزرگ در ایران هماهنگ کرد.

با وجود بی‌طرفی ایران در جنگ اول جهانی، روسها، عثمانیها و انگلیسی‌ها وارد خاک ایران شدند و خسارت گسترده‌ای از حیث مادی و معنوی برجا گذاشتند. دهها هزار ایرانی از گرسنگی، بیماری و یا در نتیجه عملیات جنگی نیروی خارجی از پای در آمدند. گرچه ایران رسماً در جنگ اعلام بیطرفی کرد ولی روس‌ها و انگلیسی‌ها از یک طرف و ترک‌ها و آلمانی‌ها از طرف دیگر در سرزمین ایران برای رسیدن به اهداف خود می‌جنگیدند.

مقاله حاضر در پاسخ به اين سئوال كه چه كنش ها و پويش هاي بين المللي در حوزه پيراموني روسيه، دگرگوني رويكردهاي سياسي و امنيتي اين كشور را در حیاط خلوت خود دامن زده است، در تشريح و تبيين دلايل و ريشه هاي يكسان قلمداد كردن تحولات اوستياي جنوبي و كوزوو از جانب روسيه، بر اين نكته تاكيد مي نمايد كه استقلال كوزوو از صربستان به انگيزه احياي نفوذ روسيه در مناطق سنتي اين كشور دامن زده است.

به غیر از کشور ارمنستان دو کشور گرجستان و جمهوری آذربایجان دارای تنوع قومی با ساختار فرهنگی متفاوت هستند امری که حاکمیت یک قوم را با چالشهای فراوان روبرو خواهد ساخت. گرجیها به دلیل ساختار فرهنگی و مدنیت قوی و همچنین سابقه خودگردانی محلی، آمادگی بیشتری برای تعامل با دیگر اقوام دارند با این وجود قومیتهای ارمنی، آذری ،اوستی، آبخازی، آجاری و بازگشت ترکهای مسختی ، گرجستان را در بحران عمیقی فرو خواهد برد.

میسیونرهای پروتستان مذهب امریکایی که در اواخر سلطنت فتحعلی شاه قاجار وارد ایران شدند پس از یادگیری بعضی از زبانهای بومی منطقه شمال غربی ایران، تبلیغات مذهبی خود را با هدف گرایش مردم ارومیه به مذهب پروتستان شروع کردند. نظر به این که روسها پشتیبان ارمنیها و فرانسویان حامی کاتولیکها بودند میسیونرهای امریکایی در ابتدای کار اقدامات قابل توجهی برای جذب این دو گروه مذهبی از خود نشان ندادند.

قراباغ با مساحت 4388 کیلومتر مربع در شمال ارس واقع شده است. در زبان روسی به این منطقه ناگورنوکاراباخ یعنی قراباغ کوهستانی ،در جمهوری آذربایجان قاراباغ و ارامنه آرتساخ گویند.البته آرتساخ ارامنه شامل قراباغ کوهستانی و دشتستانی می شود و کلبجار، فضولی، آقدام لاچین و جبرائیل را در بر می گیرد . نظر به این که بعد از تصرف قراباغ این منطقه- در حال حاضر- توسط ارمنیان یک کشور محسوب می شود.

قراباغ منطقه ای در قفقاز است که پس از جنگهای دوره اول روس و ایران به موجب عهدنامه گلستان از ایران جدا شد. تا سال 1923 مرکز این منطقه شهر شوشی بود. پس از انقلاب اکتبر، روسها با هدف کاهش و سپس قطع ارتباط فرهنگی مردم منطقه آسیای مرکزی و قفقاز با ایران با برنامه ریزی منظم سعی در حذف یا تغییر آثار ایرانی و فارسی در مناطق فوق نمودند. در این مقاله با رجوع به منابع تاریخی چگونگی بکارگیری و سپس تغییر کلمات قراباغ و شوشی مورد بررسی قرار گرفته است.

آکاکی مددیوویچ خوشتاریا تبعه گرجستان با تأسیس شرکتی به نام خود در ایران، فعالیت‌‌‌های اقتصادیاش را آغاز کرد. خوشتاریا با حمایت دولت روسیه و میانجی‌گری مقامات ایران از جمله میرزا محمدولي‌خان تنکابنی امتیاز بهره‌برداری از جنگل‌های شمال ایران را به دست آورد. پس از اخذ این امتیاز تا سال 1336ق. 1918 م . میزان زیادی از درختان جنگلی شمال ایران توسط شرکت خوشتاریا قطع گردید و چوب آن به روسیه صادر شد.

با خروج قواي شوروي از ايران و سقوط فرقه دموكرات آذربايجان، تعدادي از ايرانيان به شوروي مهاجرت كردند. پس از بهبود روابط ايران و شوروي با روي كار آمدن خروشچف اين گروه از مهاجران تلاش مضاعفي را براي بازگشت به موطن به عمل آوردند. تدوين اين مقاله متكي بر اسناد 325 پرونده موجود در اداره كل اسناد و تاريخ ديپلماسي وزارت خارجه مي‌باشد و بر آن است چگونگي اين كوشش را نشان دهد.